Sık sık emlakçı vitrinlerinde görürsünüz bu cümleyi. Evini satmak isteyenleri cezp etmek için konulmuş bir reklam cümlesidir. Aslında kötü amacı da yoktur, emlakçı kardeşim halka bedava hizmet vermek istemektedir ve bir nevi kamu hizmeti midir acaba?
Hiç duydunuz mu ? Bedava mimari proje çizilir, ya da muhasebeniz bedava tutulur ? Bedava diş çekilir ?
Muhtemelen duymadınız. Çünkü bahse konu hizmetler; uzmanlık gerektiren, eğitim, tecrübe, bilgi, emek gerektiren en önemlisi yapana sorumluluk yükleyen hizmetlerdir. Ama emlakçı kardeşim camına bunu yazarken en ufak rahatsızlık duymaz. Yanlış mı oldu satılmaz, düşürürüz değeri, düşük mü oldu, boş ver ben komisyonumu alırım.
(“Eksper bana soruyor zaten” diyen burnu havada emlakçılar da vardır, bu tipler raporlarda 3 emsal bulma zorunluluğu, uğraşmak istemeyen eksperin emlakçı ya sordum emsal budur diye rapora isimlerinin yazıldığını bilmezler. Kendi söyledikleri rakamı eksper rapora yazar sanırlar. Eksperin fiyat hakkında bilgisi yok ben söyledim sanırlar. Eksperlerin yüz yüze bakacağız kalbini kırmayalım, saygıda kusur etmeyelim tavrını anlamazlar. Bunların bu kadar havalanmalarına sebep bankacılardır ya hadi neyse)
Sorunun 2 önemli nedeni vardır;
- Emlakçı kardeşimin konunun bu kadar içinde olup, bir o kadar dışında durmasıdır. İzah edeyim; Emlakçı, konut finansmanında evin bulunması ve satın alınmasında önemli saç ayaklarından biri olduğu halde, dairesini krediye uygun diye pazarlarken aslında krediye uygun olup olmadığının bilinmesi konusunda çok cüzi bilgiye sahip olup; bu konu hakkında araştırma yapmayı da kendine görev olarak görmemektedir.
- Ekspertizin ne olduğunun bilinmemesidir. Ne emlakçının, ne de alıcısı ya da satıcının bu konu hakkında bildikleri; emlakçının “biz hallederiz benim şubede bilmem ne hanımla aram çok iyi, sen merak etme” sözlerinden öteye gidememektedir. Ekspertiz bir daireye piyasada alınıp, satılabilir değer belirlenmesidir sanılır, halbuki işlem bu değildir.
İşte bu emlakçı vitrinine kadar düşen yaptığımız iş, emlakçıların ve konu hakkında bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olan arkadaşların tutumları sayesinde işlemin saygınlığı kalmamış, işlem alelade sıradan basit işlem haline getirilmiştir. Bu algı, ekspertiz işlemlerinin ücretlerini de düşürmekte, kredi teminatının sıhhati; işin ücretinin düşürülmesiyle kalitesiz ve sürümden kazanmak maksatlı özensiz yapıldığından tehlikeye girmektedir.
500-600 TL bedel ödenerek çağırılan eksper dairenin krediye uygun olmadığını bankaya bildirdiğinde, tüm küfürleri alıcı gözetiminde, emlakçı tarafından yerken; daireyi krediye uygun diyerek pazarlayan; işin sonunda alacağı 5.000.-TL’nin havaya uçmasından rahatsız emlakçıya, krediye uygun olmayan daireyi krediye uygunmuş gibi pazarlaması konusunda herhangi bir sorumluluk düşmemektedir. Bu adil değildir.
Gelelim sonuca;
Konuştuklarından ötürü sorumluluğu bulunmayan insanlardan sorumluluk bekleyemeyeceğimize göre, kredi ile almaya kalktığımız mülke eksperden ötürü kredi çıkmazsa, ona küfür etmektense, bankanın kendisine almak istemediği (kredi vermeyerek) mülkü bize itelemeye çalışanlar olduğunu , bu mülkü gelecekte de krediyle satmak zorunda kaldığımızda böyle bir sorunla karşılaşmak yerine bugün bu sorunun ortaya çıkmasında emeği olan eksper arkadaşa teşekkür edelim.
Gayrimenkul Değerleme Uzmanı
SPK Lisans No: 401221
ATIL UZUN